Η συστημική προσέγγιση και η οικογενειακή θεραπεία

Μια οικογένεια δεν περιλαμβάνει τον πατέρα, τη μητέρα, τα παιδιά ως άθροισμα. Περιλαμβάνει και τη δυναμική οργάνωση που συντελείτε μεταξύ τους. Ο τρόπος που συνασπίζονται τα μέλη μεταξύ τους,  o τρόπος που επικοινωνούν και συνδιαλέγονται μεταξύ τους, οι κωδικοί επικοινωνίας που χρησιμοποιούν, ο ρόλος που διαδραματίζει κάθε μέλος ξεχωριστά είναι ουσιώδη στοιχεία που καθορίζουν την ολότητα του συστήματος της οικογένειας.

Επομένως η κατάσταση ενός ατόμου μέσα στην οικογένεια είναι αποτέλεσμα του δυναμικού πλαισίου της οικογένειας.  Σύμφωνα με τη Συστημική προσέγγιση, οι σχέσεις δεν είναι γραμμικές αλλά κυκλικές. Τα συμπτώματα που μπορεί να εκδηλώνονται από ένα μέλος της οικογένειας παιδιού ή ενήλικα (κρίσεις πανικού, κατάθλιψη, διατροφικές διαταραχές, φοβίες, παραβατικότητα κ.α.) εξετάζονται από τον Συστημικό Ψυχοθεραπευτή σε συνάρτηση με το όλο πλαίσιο της οικογένειας.

Η κοινωνική και πολιτισμική εξέλιξη έχει φέρει πολλές αλλαγές στη σημερινή οικογένεια, στη δομή της, στην οργάνωση της, στους θεσμούς της, στις αντιλήψεις της. Και αυτό γιατί ανάμεσα στη κοινωνία και την οικογένεια υπάρχει διαλεκτική σχέση. Οι ραγδαίες μεταβολές των κοινωνικών-οικονομικών συνθηκών και η ασάφεια ως προς τους στόχους και τις λειτουργίες της σύγχρονης οικογένειας θέτουν συνεχώς νέες προκλήσεις στις οποίες οι οικογένειες και τα ζευγάρια αγωνίζονται να ανταποκριθούν.

Η σύγχρονη οικογένεια έχει τροποποιηθεί όσον αφορά τα κοινωνιολογικά της στοιχεία, δηλαδή η πρωταρχική δομή έχει εξελιχτεί. O ρόλος της γυναίκας σαν μητέρα,  σύντροφος, σύζυγος  μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία, γενικότερα, έχει ενδυναμωθεί αφού σήμερα διεκδικεί ίσα δικαιώματα στη μόρφωση αλλά και στην εργασία, διεκδικεί οικονομική ανεξαρτησία και έχει περισσότερη ελευθερία στις κοινωνικές και σεξουαλικές της σχέσεις. Ο άντρας από την άλλη σαν σύζυγος, σύντροφος και πατέρας καλείται να αναλάβει ρόλους που παραδοσιακά αφορούσαν μόνο το γυναικείο φύλο.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα και οι δυο σύντροφοι να εργάζονται αρκετές ώρες και να βρίσκονται μακριά από τα παιδιά τους. Η  οικογένεια έχει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο  στη ψυχοκοινωνική ανάπτυξη  και στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού. Πέραν από τους βιολογικούς προδιαθεσιακούς παράγοντες η ανθρώπινη προσωπικότητα διαμορφώνεται στην οικογένεια. Αποτελεί το εργαστήρι για την κοινωνικοποίηση και την σταθεροποίηση της προσωπικότητας των ενηλίκων.

Τόσο η οικογενειακή θεραπεία όσο και η συστημική Ψυχοθεραπεία τείνουν σήμερα να θεωρούνται ως κάτι περισσότερο από μια μορφή θεραπείας. Τα άτομα που συμμετέχουν σε μια τέτοια θεραπευτική διαδικασία, συμμετέχουν ως μετασχηματιστές  στις συνεχώς εξελισσόμενες επικοινωνίες.