Το διαζύγιο και οι διάφορες φάσεις του

Ένα διαζύγιο σίγουρα δεν αποτελεί μια επιτυχία! Πολλές φορές ο άνδρας ή η γυναίκα αισθάνεται αποτυχημένος/νη όταν ο γάμος τους αρχίσει να διαλύεται. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι η κατάσταση είναι δυσκολότερη αλλά και πολυπλοκότερη όταν σ’ ένα γάμο υπάρχουν παιδιά. Στο νησί μας τα διαζύγια αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο με αποτέλεσμα πολλά παιδιά να ζουν πλέον σε μονογονεϊκές οικογένειες και να είναι αναγκασμένα εκ των πραγμάτων να επισκέπτονται τον ένα γονέα σε εβδομαδιαία βάση.

Στην πρώτη φάση χωρισμού ένας από τους δύο αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι τα πράγματα δεν πάνε και τόσο καλά και αυτό αρχίζει να γίνεται αντικείμενο συζήτησης μεταξύ τους. Κατά την διάρκεια αυτών των συζητήσεων πολλές συγκρούσεις απόψεων για διάφορα θέματα έρχονται στο προσκήνιο. Πολλές φορές με εντάσεις και άσχημη φρασεολογία και άλλες φορές με τη σιωπή του ενός με αποτέλεσμα τον θυμό του άλλου. Στις πλείστες των περιπτώσεων αυτή η φάση παίρνει καιρό, από λίγους μήνες μέχρι και πολλά χρόνια όπου φτάνει και οριστικά η απόφαση του χωρισμού.

Η δεύτερη φάση βρίσκει το ζευγάρι στη διαπραγμάτευση! Συνήθως ό ένας από τους δύο κάνει ανέλπιστες προσπάθειες να «λύσει» τα προβλήματα από μόνος του με τον άλλο αρχικά να υποτάσσεται. Προβλήματα και δυσλειτουργικότητες που σίγουρα χρειάζονται την προσπάθεια και των δύο. Εδώ είναι και η στιγμή που ένας από τους δύο αναζητεί βοήθεια και αποτείνεται σε ειδικούς. Σε αυτή τη φάση, το μέλος που επιθυμεί να χωρίσει αρχίζει να καταπιέζεται με αποτέλεσμα να ξεσπά με θυμό και να απαντά στο άλλο μέλος με άσχημη φρασεολογία.

Η Τρίτη φάση βρίσκει το ζευγάρι να ασχολείται με τις νομικές διαδικασίες (οικονομικές διευθετήσεις περιουσίας, διατροφή, γονική μέριμνα κλπ.). Σε αυτή τη φάση αρχίζει να γίνεται έντονος ο θυμός και από τα δύο μέρη ενώ αρχίζει μια δικαστική διεκδίκηση που πρωταρχικό στόχο έχει την εκδίκηση αλλά και την διεκδίκηση.

Η τέταρτη φάση βρίσκει τους πρώην συζύγους αλλά και τα παιδιά να αλλάζουν συνήθειες. Το κυρίαρχο στοιχείο σε αυτή τη φάση είναι ότι ο θυμός δίνει χώρο στη θλίψη και τη στεναχώρια. Μια θλίψη που περιλαμβάνει αρκετές απώλειες και αρκετές αλλαγές για όλα τα μέλη της οικογένειας.

Η Πέμπτη φάση βρίσκει τους δύο γονείς αλλά και τα παιδιά στη προσαρμογή. Η ποιότητα της γονικής λειτουργίας αποτελεί από τους βασικότερους παράγοντες της συμπεριφοράς και της προσαρμογής των παιδιών. Οι γονείς είναι υπεύθυνοι σαν ενήλικες να προάγουν την συναισθηματική υγεία των παιδιών τους και να διαφυλάξουν ταυτόχρονα τα γονικά πρότυπα. Στις πλείστες περιπτώσεις αυτή η φάση είναι φάση διεκδίκησης των παιδιών αλλά και εντυπωσιασμού τους. Αυτό συνήθως συμβαίνει γιατί και τα δύο μέρη φοβούνται την απόρριψη από τα παιδιά τους ή και την ανύψωση του ενός από τους δύο.  

Παλαιότερα, το διαζύγιο αντιμετωπιζόταν ως ένα μεμονωμένο μεταβατικό γεγονός το οποίο ασκούσε αποκλειστική επίδραση στην ψυχική υγεία του παιδιού. Παρ’ όλα αυτά οι σύγχρονες μελέτες αντιμετωπίζουν το διαζύγιο ως μια σειρά μεταβατικών γεγονότων που επηρεάζουν τη δομή της οικογένειας και τα παιδιά μέχρι και την ενηλικίωση τους.  Για παράδειγμα, το παιδί εκτός από το γονεϊκό διαζύγιο μπορεί να βιώσει μια μελλοντική συγκατοίκηση ή ακόμη και γάμου των γονέων με νέο/α σύντροφο ή ακόμα και ένα επόμενο διαζύγιο. Συνεπώς, ο αριθμός των μεταβατικών γεγονότων αναφορικά με την οικογενειακή δομή και όχι αποκλειστικά το διαζύγιο επιδρά στην προσαρμογή και την ψυχική ευημερία του παιδιού.

Αναμφισβήτητα το διαζύγιο και η ανασύσταση της οικογένειας είναι ένα ψυχοπιεστικό γεγονός που επιφέρει συναισθηματική ανασφάλεια, άγχος, αναταραχή στη καθημερινότητα των παιδιών αλλά και υπονόμευση στη ψυχική και σωματική τους υγεία. Αποτελεί επίσης μια πρόκληση για το παιδί καθώς αναγκάζεται εκ των πραγμάτων να βιώσει άλλες πραγματικότητες και να αλληλοεπιδράσει με άλλα άτομα. Πολλές φορές βιώνει έντονη θλίψη, απόσυρση, ντροπή αλλά και φόβο.

Εδώ καλούνται οι γονείς να εγκαταλείψουν τις συγκρουσιακές σχέσεις, να μην προτάσσουν εμπόδια στους πρώην συντρόφους τους και να μην παρεμποδίζουν τη σχέση με τον άλλο γονέα. Να αγκαλιάσουν τα παιδιά τους και να επαναπροσδιορίσουν το ρόλο τους ως γονείς.